واژه «چهارشنبه‌سوری» از دو واژه‌ی چهارشنبه ـ نام یکی از روزهای هفته ـ و سور به معنای جشن و خوش گذرانی و شادمانی ساخته شده است. همچنین سوری به معنای سرخ و گل سرخ است.

طبق آیین باستان در این روز آتش بزرگی بر افروخته می‌شود که تا صبح زود و برآمدن خورشید روشن نگه داشته می‌شود. این آتش معمولاً در بعد از ظهر زمانی که مردم آتش روشن می‌کنند و از روی آن می‌پرند آغاز می‌شود. مردم در زمان پریدن می‌خوانند: «زردی من از تو، سرخی تو از من». این جمله نشانگر مراسمی برای تطهیر و پاک‌سازی مذهبی است که واژه «سوری» به معنی «سرخ» به آن اشاره دارد. به بیان دیگر مردم خواهان آن هستند که آتش تمام رنگ پریدیگی و زردی، بیماری و مشکلاتشان را بگیرد و بجای آن سرخی و گرمی و نیرو به آن‌ها بدهد. چهارشنبه‌سوری جشنی نیست که وابسته به دین یا قومیت افراد باشد و در میان بیشتر ایرانیان رواج دارد.

یادکرد در شاهنامه

در شاهنامه ی فردوسی اشاره‌هایی درباره بزم چهارشنبه‌ای در نزدیکی نوروز وجود دارد که نشان‌دهنده‌ی کهن بودن این جشن است. مراسم سنتی مربوط به این جشن ملی، از دیرباز درفرهنگ سنتی مردمان ایران زنده نگاه داشته شده‌است.